Sprawiedliwa Wśród Narodów Świata z Rzeszowa. Za ratowanie Żydów Niemcy zamordowali jej męża i matkę

Jakub Pawłowski

Historia niezwykłej kobiety rozpoczyna się w Rzeszowie, przenosi do okupacyjnej Warszawy, trwa podczas zbrojnego oporu Warszawy między sierpniem a październikiem 1944 r. i kończy po kapitulacji powstania oraz wiele lat po wojnie. Bohaterką tej historii jest Jadwiga Boczar, powstaniec warszawski, mieszkanka przedwojennego Rzeszowa, prawniczka i społeczniczka, który narażała własne życie, by ratować życie innych.

Jadwiga Boczar przyszła na świat w maju 1916 r. w rodzinie Joanny i Jana Franczaków. Podjęła studia we Lwowie. Studiowała prawo na Uniwersytecie im. Jana Kazimierza. Tuż po studiach, w połowie lat 30. XX w., zamieszkała w Rzeszowie. Tutaj zawarła związek małżeński i zamieszkała w kamienicy przy Krakowskiej 4 (dziś ks. Jałowego). Już w 1939 r., udzielając się społecznie, wstąpiła do konspiracji. Pomagała prześladowanym wówczas przedstawicielom społeczności żydowskiej.

Ruszyła na pomoc Żydom

W 1940 r. w Rzeszowie istniało getto, do którego obowiązkowo udać się mieli wszyscy miejscy Żydzi, a także zamieszkujący najbliższą okolicę. Żydzi mieli obowiązek noszenia opasek z Gwiazdą Dawida. Mieli zakaz wychodzenia poza obręb „bezpiecznej dzielnicy”, chyba że kierowani byli do przymusowych robót, realizowanych w innej części Rzeszowa.

Za złamanie prawa groziło pobicie, konfiskata majątku, więzienie, obóz, przymusowe roboty i śmierć. Ginęli nie tylko ludzie angażujący się w sposób zorganizowany lub indywidualny w akcje pomocowe, ale też ci, którzy z tej pomocy korzystali. Nie zważając na ryzyko utraty życia, swojego i najbliższej rodziny, Jadwiga Boczar zdecydowała się udzielać pomocy Żydom.

Pod kuratelę Jadwigi Boczar trafiali w większości jej znajomymi. Jak Emilia i Janina Batawa. Pani Jadwiga ukrywała je i dostarczała niezbędne do przeżycia produkty żywnościowe. Z pomocy rzeszowianki skorzystał Stefan Bergman vel Bromberg, a także osoba o nazwisku Maszkowska. W Rzeszowie Jadwiga Boczar wspierała też kilka innych osób, których nazwiska się nie zachowały.