Trwa chaos wokół TK

Jolanta Zielazna

Wyrok TK z 3 grudnia został opublikowany. Prezydent Duda nie zamierza go jednak wykonać. Posłowie PiS złożyli projekt nowelizacji ustawy o TK. Pierwsze czytanie może odbyć się dziś.

Projekt złożony został we wtorek. Posłem sprawozdawcą jest Stanisław Piotrowicz.

Wokół Trybunału Konstytucyjnego trwa polityczny spór od czasu uchwalenia nowej ustawy w czerwcu 2015 r. Jej projekt przygotował poprzedni prezydent Bronisław Komorowski. Po wygranych wyborach parlamentarnych PiS szybko (20 listopada) ustawę zmienił. Teraz przygotował następną nowelę.

W uzasadnieniu, które wylicza dlaczego niektóre artykuły mają zostać z ustawy usunięte, napisano, że chodzi o wyeliminowanie powtórzeń zawartych w konstytucji, usunięcie przepisów wykonanych lub bezprzedmiotowych, usunięcie rozwiązań konkurencyjnych między ustawą a regulaminem Sejmu, „a także dopasowanie rozwiązań prawnych do zamierzeń programowych większości parlamentarnej”.

Wczorajszy dzień, nie tylko w Sejmie, upłynął pod znakiem pytań, dyskusji, kłótni nad proponowanymi zapisami. Od początku wczorajszego posiedzenia posłowie opozycji, poza porządkiem obrad, wnosili pytania i oświadczenia dotyczące złożonego projektu. Najwięcej wątpliwości budziło zwiększenie pełnego składu do 13 sędziów i wprowadzenie zasady większości 2/3 głosów. Opozycja podkreślała, że skutecznie może to sparaliżować prace Trybunału. Jeśli ze sprawy będzie chciało (lub musiało) wyłączyć się więcej niż 2 sędziów, orzeczenie nie zapadnie.

Jeśli postępowania prowadzone przed wejściem w życie nowelizacji nie są z zgodne z nowelizacją (dotyczy składu sędziowskiego) będą musiały rozpocząć się od początku zgodnie z nowymi przepisami.

Konstytucjonalista dr Ryszard Balicki w rozmowie z AIP mówi, że nie ma w tej chwili potrzeby nowelizowania ustawy o TK. Natomiast powinien być wykonany wyrok Trybunału i przywrócony stan zgodny z prawem.

Tomasz Rzymkowski z Ruchu Kukiz’15 uważa, że nowe zasady pozwolą PiS na skuteczne blokowanie wyroków.

- Kryzys konstytucyjny nie zostanie zażegnany, tylko wejdzie na wyższy poziom absurdu - powiedział poseł Rzymkowski.

Dobrze natomiast ocenia pomysł ślubowania sędziów przed marszałkiem Sejmu, usunięcia przepisów dublujących się, przeniesienia siedziby poza Warszawę.

Z kolei Jacek Żalek (Polska Razem) przekonywał, że obecny kryzys można zażegnać tylko przyjmując nową ustawę, która zagwarantuje, że TK nie będzie upolityczniony.

Zmiany w ustawie o Trybunale Konstytucyjnym

	Jest	Ma być
Podejmowanie uchwał przez Zgromadzenie Ogólne Sędziów TK	ustawa nie określa, ilu co najmniej sędziów musi w tym uczestniczyć	musi uczestniczyć co najmniej 13 sędziów TK, w tym prezes lub wiceprezes, chyba że ustawa stanowi inaczej
Wybór na sędziego TK	osoba wybrana na stanowisko sędziego składa ślubowanie wobec prezydenta w ciągu 30 dni od dnia wyboru	ślubowanie składa wobec marszałka Sejmu; nie jest podany termin, w którym ma się to odbyć
Skład orzekający TK w różnych sprawach	w pełnym składzie TK orzeka tylko w sprawach wymienionych w ustawie, m.in. o zgodności z konstytucją ustaw przed ich podpisaniem i umów międzynarodowych przed ratyfikacją; stwierdzenia przeszkody w sprawowaniu urzędu przez Prezydenta RP i powierzenia marszałkowi Sejmu tymczasowego wykonywania obowiązków prezydenta; sporów kompetencyjnych między centralnymi konstytucyjnymi organami państwa; o szczególnej doniosłości lub zawiłości, pełny skład TK to obecnie 9 sędziów, ustawa wskazuje 5- i 3-osobowe składy sędziowskie do orzekania.	Trybunał Konstytucyjny generalnie ma orzekać w pełnym składzie, który ma wynosić 13 sędziów, nie ma składu 5-osobowego, wprowadzono skład 7-osobowy w sprawach zgodności ustaw z umowami międzynarodowymi, na których ratyfikację Sejm musiał wcześniej zgodzić się w drodze ustawy
Wydawanie orzeczeń	orzeczenia TK zapadają większością głosów	orzeczenia wydawane w pełnym składzie zapadają większością 2/3 głosów

Uchylone mają być między innymi zapisy, że:

• siedzibą TK jest Warszawa,
• sędzia TK w sprawowaniu swego urzędu jest niezawisły i podlega tylko konstytucji (powtórzenie zapisu z konstytucji),
• w skład TK wchodzi 15 sędziów (powtórzenie zapisu z konstytucji),
• ponowny wybór do TK jest niedopuszczalny (powtórzenie zapisu z konstytucji),
• artykułów określających, kto ma prawo zgłaszania kandydata na sędziego TK,
• zakaz przynależności przez sędziego TK do partii politycznej, związku zawodowego, prowadzenia działalności publicznej niedającej się pogodzić z zasadami niezależności sądów i niezawisłości sędziów (powtórzenie zapisu z konstytucji),
• zakaz podejmowania zajęcia o charakterze zarobkowym lub niezarobkowym, utrudniający pełnienie obowiązków lub uchybiało godności urzędu sędziego,
• dyscyplinarnej odpowiedzialności sędziego za swoje postępowanie przed objęciem stanowiska.