O tym jak Wiedeń doprowadził dwory do upadku

Tomasz Jacek Lis

Limanowa. Od lat 40 XIX wieku austriacki zaborca skutecznie wbijał klin pomiędzy szlachtę i chłopów. Działo się tak w całej Galicji.

Oczywiście nieuzasadnionym uproszczeniem byłoby sprowadzić antagonizm chłopsko-ziemiański wyłącznie do austriackich knowań, niemniej jednak bezsprzecznym jest, że zaborca konsekwentnie walczył z polską szlachtą.

Sięgnięcie po argument zniesienia powinności włościańskiej względem pana miało dla władz w Wiedniu podwójną korzyść. Z jednej strony wytrąciło ono argumenty szlachcie, której światlejsza część dążyła do zniesienia pańszczyzny, z drugiej zaś zaborca zaskarbił sobie wdzięczność chłopów, ponieważ „wolność” zyskali nie z rąk szlachty, której służyli, a od austriackich władz zaborczych.

Był to krok milowy, jeśli idzie o budowę „cysorskiej” tożsamości galicyjskiego chłopa. 15 maja 1848 roku zniesiono pańszczyznę i wszystkie powinności, jakie ówczesne prawo nakładało na chłopa względem pana.