Łukasz Połomski

Konspiratorzy z sądeckich gimnazjów, czyli o ruchach uczniowskich

Defilada harcerek. Lipiec 1933 roku Fot. NAC Defilada harcerek. Lipiec 1933 roku
Łukasz Połomski

1918. po latach zaborów W drodze do niepodległości ważną rolę odegrali gimnazjaliści i młodzież harcerska.

Już w 1900 r. gimnazjaliści w Nowym Sączu utworzyli związek Filomatów, tajną organizację patriotyczną. Posiedzenia Filomatów odbywały się w kolonii kolejowej u R. Pawlika, u Marynowskiego i Japiołła w Starym Sączu. Utrzymywano kontakty z podobnymi organizacjami w Galicji, a nawet w Poznaniu.

W 1906 r. powstało też koło Filaretów, założone przez Romana Mossoczego i Bolesława Barbackiego. Skupiało prawie 400 gimnazjalistów, a zasięgiem obejmowało szkoły żeńskie i starosądeckie.

Przysięgano, że „zawsze będę gotów złożyć życie i mienie na ołtarzu ojczyzny, a nawet krew przelać, gdy tego zajdzie potrzeba, (…) przyrzekam dbać o rozwój stowarzyszenia filareckiego, zachować tajemnicę, a nawet pod grozą wydalenia z gimnazjum pozostać wiernym sprawie narodowej”.

Filareci prowadzili wędrowne biblioteki, pomagali uboższym kolegom. Zebrania organizacji odbywały się w różnych miejscach (m.in. u Tadeusza Fydy na Piekle). Podczas spotkań wysłuchiwano referatów bądź utworów literackich członków. Wydawano gazetę „Emisariusz”. Latem chłopcy ćwiczyli na łąkach nad Dunajcem bądź wokół Nowego Sącza (musztra, taktyka, teoria walki, na rekwizytach teatralnych, czy szpadzie).

Czytaj więcej i dowiedz się:

  • czym różniły się od siebie poszczególne organizacje konpiracyjne?
  • czym zajmowały się takie organizacje?

Artykuł dostępny wyłącznie dla prenumeratorów

  • dostęp do wszystkich treści Dziennika Polskiego,
  • codzienne wydanie Dziennika Polskiego,
  • artykuły, reportaże, wywiady i multimedia,
  • co tydzień nowy numer Ekstra Magazynu.
Kup dostęp
Masz już konto? Zaloguj się
Łukasz Połomski

Polska Press Sp. z o.o. informuje, że wszystkie treści ukazujące się w serwisie podlegają ochronie. Dowiedz się więcej.

Jesteś zainteresowany kupnem treści? Dowiedz się więcej.

© 2000 - 2024 Polska Press Sp. z o.o.