Konflikt serologiczny. Kiedy krew matki zagraża dziecku

Dorota Dejmek

Konflikt serologiczny. Współczesny rozwój ginekologii i badań prenatalnych sprawia, że lekarze specjaliści coraz skuteczniej potrafią zdiagnozować zagrożenie i wdrożyć niezbędne postępowanie medyczne. Prawidłowo prowadzona ciąża to krok do zdrowia dziecka

Każdy człowiek ma określoną grupę krwi: A, B, AB lub 0. Jednak jest jeszcze coś, co naszą krew różni. Większość ludzi ma na powierzchni czerwonych krwinek tzw. antygen D, pozostali natomiast go nie mają. Ponieważ antygen D wykryto u małp Rhesus, dlatego nazwano go czynnikiem Rh. Krew osób, u których występuje czynnik Rh, określa się jako Rh+, natomiast pozostali mają krew Rh-. Tych pierwszych jest zdecydowanie więcej, bo aż 85 proc., podczas gdy osoby z krwią Rh- stanowią 15 proc. ludzkiej populacji. Konflikt serologiczny może zaistnieć, gdy matka dziecka ma krew Rh-, a ojciec Rh+. I oczywiście, gdy płód odziedziczy czynnik Rh po ojcu (dzieje się tak w 60 proc. przypadków). Wtedy organizm przyszłej mamy postrzega jej własne dziecko jako coś obcego i atakuje je przeciwciałami.

Na szczęście, medycyna potrafi sobie radzić z konfliktem serologicznym. Jeżeli obydwoje rodzice mają krew Rh+ lub Rh-, konflikt serologiczny nie zagraża dziecku. Żeby to sprawdzić, lekarz ginekolog już podczas pierwszej wizyty kobiety ciężarnej zleca badanie krwi.

Ciąża - wyjątkowy okres

Ciąża to wyjątkowy okres w życiu kobiety, w którym powinna zostać otoczona szczególną opieką medyczną. W tym czasie, jak wspomniano, istnieje m.in. ryzyko wystąpienia konfliktu serologicznego, który jest najczęściej konsekwencją niezgodności w czynniku Rh, ale niekiedy także w grupach głównych krwi matki i dziecka. Jego następstwem może być bowiem choroba hemolityczna noworodków, która stanowi zagrożenie dla zdrowia i życia dziecka.

Na czym polega konflikt serologiczny, jak powinna wyglądać skuteczna profilaktyka w ciąży oraz po narodzinach dziecka - dokładnie wyjaśnia dr n. med. Justyna Tołłoczko, pediatra w Centrum Medycznym Damiana.

Przyczyny konfliktu

Konflikt serologiczny jest najczęściej następstwem niezgodności w czynniku Rh lub grupach głównych krwi matki i dziecka. Jeżeli matka ma czynnik Rh- a płód Rh+, jej organizm wytwarza przeciwciała przeciwko krwinkom czerwonym dziecka.

Konflikt serologiczny w zakresie czynnika Rh ujawnia się bardzo rzadko podczas pierwszej ciąży. Wytwarzanie przeciwciał występuje wówczas, gdy do organizmu matki przedostanie się przynajmniej 0,2 ml krwi dziecka.

Ryzyko zwiększa się w czasie porodu, poronienia, przedwczesnego oddzielenia się łożyska lub w następstwie urazów brzucha kobiety w ciąży. Powstałe przeciwciała powodują rozpad erytrocytów, co prowadzi do niedokrwistości płodu.